Temat

lekcji

Zagadnienia,

materiał nauczania

Wymagania podstawowe ocena 2 i 3

Uczeń:

Wymagania  Ocena 4-6. Także wiadomości i umiejętności z poprzedniej kolumny

Uczeń:

ROZDZIAŁ I: NARODZINY NOWOŻYTNEGO ŚWIATA

1. Wielkie odkrycia geograficzne

– średniowieczne wyobrażenia
o Ziemi

– przyczyny wypraw żeglarskich na przełomie XV
i XVI w.

– najważniejsze wyprawy przełomu XV
i XVI w. oraz ich dowódcy

– poprawnie posługuje się terminami: karawela, kompas

– podaje lata: odkrycia Ameryki
(1492 r.) oraz pierwszej wyprawy dookoła Ziemi (1519-1522 r.) i określa, w którym wieku doszło do tych wydarzeń

– wymienia Krzysztofa Kolumba jako odkrywcę Ameryki oraz Ferdynanda Magellana jako dowódcę wyprawy dookoła świata

– wskazuje na mapie Indie, Amerykę

- Przedstawia znaczenie podróży dookoła świata

– podaje przykłady towarów sprowadzanych z Indii (przyprawy, jedwab)

– wymienia nowości w technice żeglarskiej, które umożliwiły dalekomorskie wyprawy

– poprawnie posługuje się terminami: tubylec, astrolabium

– podaje i zaznacza na osi czasu daty wypraw Bartłomieja Diaza (1488 r.)
i Vasco da Gamy (1498 r.)

– wskazuje na mapie trasy najważniejszych wypraw przełomu XV i XVI w. oraz wymienia ich dowódców (Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Vasco da Gama, Bartłomiej Diaz)

– podaje przyczyny wielkich odkryć geograficznych

– wyjaśnia przyczyny poszukiwania morskiej drogi do Indii

– wyjaśnia, dlaczego Krzysztof Kolumb
i Ferdynand Magellan skierowali swoje wyprawy drogą na zachód

– wyjaśnia, dlaczego ludność tubylczą Ameryki nazwano Indianami

– tłumaczy pochodzenie nazwy Ameryka

– wskazuje związek między wynalazkami
z dziedziny żeglugi a podejmowaniem dalekich wypraw morskich

2. Skutki odkryć geograficznych

– cywilizacje prekolumbijskie i ich dokonania

– podbój Ameryki przez Hiszpanów i Portugalczyków oraz jego następstwa

– zmiany w życiu ludzi w wyniku odkryć geograficznych

– poprawnie posługuje się terminem: cywilizacje prekolumbijskie

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: Stary Świat, Nowy Świat

– wymienia nazwy rdzennych ludów Ameryki (Majowie, Aztekowie
i Inkowie)

– wskazuje na mapie tereny zamieszkałe przez Majów, Azteków
i Inków

– wymienia dokonania rdzennych ludów Ameryki

– podaje przykłady towarów, które przewożono między Ameryką a Europą

– przedstawia po jednym pozytywnym i negatywnym skutku wielkich odkryć geograficznych

– wskazuje odkrycie Ameryki jako początek epoki nowożytnej

– poprawnie posługuje się terminami: kolonia, niewolnik, plantacja, konkwistador

– opisuje działalność konkwistadorów
i wymienia najbardziej znanych konkwistadorów (Hernán Cortez, Francisco Pizarro)

– wymienia na podstawie mapy nazwy współczesnych państw położonych na obszarach dawniej zamieszkiwanych przez cywilizacje prekolumbijskie

– wskazuje na mapie tereny skolonizowane przez Hiszpanów i Portugalczyków

– przedstawia politykę Hiszpanów i Portugalczyków w Nowym Świecie

– tłumaczy przyczyny przewagi Europejczyków nad tubylczą ludnością Ameryki

– opowiada o sytuacji niewolników na plantacjach w Ameryce

– wyjaśnia, w jaki sposób w Ameryce pojawiła się ludność afrykańska

– przedstawia pozytywne i negatywne skutki wielkich odkryć geograficznych

– przedstawia zmiany w życiu ludzi w wyniku odkryć geograficznych

3. Renesans – narodziny nowej epoki

– renesans – cechy charakterystyczne epoki

– humaniści i ich poglądy

– ideał człowieka w dobie renesansu

- wynalezienie druku i jego znaczenie

– poprawnie posługuje się terminem: renesans,

– podaje czas trwania epoki renesansu
i zaznacza ją na osi czasu

– wymienia Jana Gutenberga jako wynalazcę druku

– wskazuje Leonarda da Vinci jako człowieka renesansu i określa dwie lub trzy dziedziny jego zainteresowań

– opisuje dokonania Leonarda da Vinci i uzasadnia słuszność

– przedstawia ideał człowieka w epoce odrodzenia i wyjaśnia termin: człowiek renesansu

– poprawnie posługuje się terminami: antyk, humanizm

– wyjaśnia nazwę nowej epoki

– charakteryzuje epokę renesansu

– wyjaśnia wpływ wynalezienia druku na rozprzestrzenianie się idei renesansu

– wskazuje Erazma z Rotterdamu jako wybitnego humanistę i przedstawia jego poglądy

– przedstawia poglądy humanistów

– porównuje pracę kopisty z pracą w średniowiecznej drukarni

4. Kultura renesansu w Europie

– renesansowa radość życia

– architektura renesansu

– wybitni twórcy odrodzenia i ich dzieła

– poprawnie posługuje się terminem: mecenat

– wymienia Leonarda da Vinci
i Michała Anioła jako wybitnych twórców włoskiego odrodzenia oraz podaje przykłady ich dzieł

– wskazuje Włochy jako kolebkę renesansu

– wyjaśnia, w czym przejawiała się renesansowa radość życia

– poprawnie posługuje się terminami: attyka, arkada, kopuła

- poprawnie posługuje się terminem: perspektywa i podaje przykłady dzieł,
w których została zastosowana,

– poprawnie posługuje się terminem: fresk, podaje przykład dzieła wykonanego tą techniką,

– charakteryzuje sztukę renesansową, wskazując główne motywy podejmowane przez twórców

5. Reformacja – czas wielkich zmian

– kryzys Kościoła katolickiego

– Marcin Luter i jego poglądy

– reformacja i jej następstwa

– poprawnie posługuje się terminami: odpust, reformacja, protestanci

– określa początek reformacji (1517 r.) i zaznacza tę datę na osi czasu

– wskazuje wystąpienie Marcina Lutra jako początek reformacji

– wymienia i charakteryzuje wyznania protestanckie oraz podaje ich założycieli

– wskazuje sprzedaż odpustów jako jedną z przyczyn reformacji

– poprawnie posługuje się terminami: pastor, celibat, zbór

– charakteryzuje poglądy Marcina Lutra

– charakteryzuje poglądy głoszone przez Jana Kalwina

– wskazuje objawy kryzysu w Kościele katolickim jako przyczynę reformacji

– opisuje okoliczności powstania anglikanizmu

– przedstawia skutki reformacji

– przedstawia na mapie podział religijny Europy

– opisuje postanowienia pokoju w Augsburgu (1555 r.) i wyjaśnia zasadę czyj kraj, tego religia

– wskazuje zmiany wprowadzone w liturgii protestanckiej

6. Kontrreformacja

– poprawnie posługuje się terminem: sobór

– przy pomocy nauczyciela przedstawia przyczyny zwołania soboru w Trydencie

– wskazuje zakon jezuitów jako instytucję powołaną do walki z reformacją

– oblicza, jak długo obradował sobór trydencki i zaznacza to na osi czasu (daty powinny być podane przez nauczyciela)

– poprawnie posługuje się terminami: sobór, kontrreformacja, seminarium duchowne

– wymienia Ignacego Loyolę jako założyciela zakonu jezuitów

– wyjaśnia cel założenia zakonu jezuitów

– wskazuje zakon jezuitów jako instytucję powołaną do walki z reformacją

– przy pomocy nauczyciela przedstawia przyczyny zwołania soboru w Trydencie

– oblicza, jak długo obradował sobór trydencki i zaznacza to na osi czasu (daty powinny być podane przez nauczyciela)

– przedstawia zadania seminariów duchownych w dobie kontrreformacji

– poprawnie posługuje się terminami: heretyk, inkwizycja, indeks ksiąg zakazanych

– przedstawia postanowienia soboru trydenckiego

– wyjaśnia cel utworzenia inkwizycji i indeksu ksiąg zakazanych

– charakteryzuje działalność zakonu jezuitów

– przedstawia zasady obowiązujące jezuitów

– przedstawia przyczyny wybuchu wojny trzydziestoletniej

– podaje datę podpisania pokoju westfalskiego (1648 r.) i jego najważniejsze postanowienia

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I

ROZDZIAŁ II: W RZECZYPOSPOLITEJ SZLACHECKIEJ

1. Demokracja szlachecka

– szlachta i jej zajęcia

– prawa i obowiązki szlachty

– sejm walny
i sejmiki ziemskie

– poprawnie posługuje się terminami: szlachta, herb, szabla, demokracja szlachecka, przywilej, magnateria, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołota

– przedstawia prawa szlachty odziedziczone po rycerskich przodkach

– wymienia zajęcia szlachty

– wskazuje na ilustracji postać szlachcica

– wymienia izby sejmu walnego

– przedstawia zróżnicowanie stanu szlacheckiego

– wyjaśnia funkcjonowanie zasady liberum veto

– poprawnie posługuje się terminami: sejm walny, sejmiki ziemskie, pospolite ruszenie

– podaje i zaznacza na osi czasu datę uchwalenia konstytucji Nihil novi (1505 r.) oraz określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia

– przedstawia prawa i obowiązki szlachty,

– wskazuje wpływ przywilejów szlacheckich na pozycję tego stanu

– przedstawia prawa otrzymane przez szlachtę na mocy konstytucji Nihil novi

– przedstawia decyzje podejmowane na sejmie walnym

– charakteryzuje rolę sejmików ziemskich
i  zakres ich uprawnień

– przedstawia skład izb sejmu walnego

– wyjaśnia, w jaki sposób doszło do ukształtowania się demokracji szlacheckiej

– wyjaśnia, kto sprawował władzę w Rzeczypospolitej

– porównuje parlamentaryzm Rzeczypospolitej XVI–XVII w.
z parlamentaryzmem współczesnej Polski

2. W folwarku szlacheckim

– folwark szlachecki

– gospodarcza działalność szlachty

– spław wiślany

– statuty piotrkowskie

– poprawnie posługuje się terminami: folwark, dwór, spław wiślany, szkuta, spichlerz, pańszczyzna

– wskazuje na mapie Pomorze Gdańskie i najważniejsze porty położone nad Wisłą

– na podstawie ilustracji z podręcznika wymienia elementy wchodzące w skład folwarku szlacheckiego

– opisuje zajęcia chłopów i mieszczan

– przedstawia gospodarczą działalność szlachty

– wymienia towary wywożone z Polski i sprowadzane do kraju

– wymienia najważniejsze zabudowania folwarku i wskazuje ich funkcje

– wyjaśnia przyczyny i sposoby powiększania się majątków szlacheckich

– tłumaczy, dlaczego szlachta uchwaliła ustawy antychłopskie i antymieszczańskie

– wyjaśnia znaczenie odzyskania przez Polskę Pomorza Gdańskiego dla rozwoju gospodarki

– wymienia najważniejsze ustawy wymierzone przeciw chłopom i mieszczanom

– wyjaśnia wpływ ustaw antychłopskich i antymieszczańskich na położenie tych grup społecznych i rozwój polskiej gospodarki

– wyjaśnia następstwa ożywienia gospodarczego

3. W czasach ostatnich Jagiellonów

– ostatni Jagiellonowie na tronie Polski

– wojna z zakonem krzyżackim 1519–1521

– hołd pruski
i jego postanowienia

– polityka wschodnia ostatnich Jagiellonów

– podaje i zaznacza na osi czasu datę hołdu pruskiego (1525 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia

– wymienia ostatnich władców z dynastii Jagiellonów: Zygmunta I Starego i Zygmunta Augusta

– wskazuje na mapie Prusy Książęce, Prusy Królewskie, Inflanty

– wskazuje na obrazie Jana Matejki Hołd pruski postaci Zygmunta Starego i Albrechta Hohenzollerna

– opisuje zależność Prus Książęcych
od Polski

– wyjaśnia przyczyny najazdu Iwana Groźnego na Inflanty

– poprawnie posługuje się terminem: hołd lenny

– przedstawia przyczyny wojny Polski
z zakonem krzyżackim (1519–1521 r.)

– wymienia państwa walczące o Inflanty
i wskazuje sporne terytorium na mapie

– wyjaśnia skutki rywalizacji Polski, Szwecji, Moskwy i Danii o Inflanty

– przedstawia postanowienia hołdu pruskiego (1525 r.) i jego skutki

– opisuje korzyści i zagrożenia wynikające z postanowień hołdu pruskiego

– charakteryzuje politykę wschodnią ostatnich Jagiellonów i jej następstwa

4. Odrodzenie na ziemiach polskich

– idee renesansowe w Polsce

– literatura polskiego renesansu i jej twórcy

– renesansowy Wawel Jagiellonów

– odkrycie Mikołaja Kopernika

– poprawnie posługuje się terminem: włoszczyzna i wskazuje jego pochodzenie

– wymienia Mikołaja Kopernika jako twórcę teorii heliocentrycznej

– wymienia Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego jako twórców literatury renesansowej w Polsce

– wskazuje Wawel jako przykład budowli renesansowej w Polsce

– wyjaśnia przyczyny twórczości literackiej w języku polskim

– charakteryzuje odkrycie Mikołaja Kopernika i pokazuje różnice między teorią polskiego astronoma
a dotychczas obowiązującą koncepcją budowy wszechświata

– poprawnie posługuje się terminami: arras, krużganki, mecenat, teoria geocentryczna, teoria heliocentryczna

– charakteryzuje krótko twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego

– przywołuje Galileusza jako zwolennika teorii Kopernika

– uzasadnia tezę, że Mikołaj Kopernik był człowiekiem renesansu

– przedstawia poglądy Andrzeja Frycza Modrzewskiego jako pisarza politycznego doby renesansu

– wyjaśnia przyczyny rozwoju kultury renesansowej w Polsce

– opisuje Wawel jako przykład architektury renesansu w Polsce

– przedstawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju renesansu

 – wyjaśnia, dlaczego XVI stulecie nazwano złotym wiekiem w historii Polski

– opisuje wybraną budowlę renesansową
w swoim regionie

5. Rzeczpospolita Obojga Narodów

– geneza unii lubelskiej

– postanowienia unii lubelskiej

– struktura narodowa
i wyznaniowa I Rzeczpospolitej

– poprawnie posługuje się terminami: unia personalna, unia realna

– podaje i zaznacza na osi czasu datę podpisania unii lubelskiej (1569 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia

– wskazuje na mapie Lublin
i Rzeczpospolitą Obojga Narodów

– wskazuje na obrazie Jana Matejki Unia lubelska postać Zygmunta II Augusta jako autora i pomysłodawcę unii

– wyjaśnia nazwę Rzeczpospolita Obojga Narodów

– wskazuje na mapie Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie

– przedstawia postanowienia unii lubelskiej

– charakteryzuje strukturę narodową
i wyznaniową I Rzeczypospolitej

– analizuje wygląd herbu
I Rzeczypospolitej i porównuje go

z herbem Królestwa Polskiego

– opisuje skutki utworzenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów

– wskazuje na mapie Wołyń, Podole
i Ukrainę

– wyjaśnia korzyści płynące
z wielokulturowości

– wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z utworzenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów

6. „Państwo bez stosów”

– Rzeczpospolita państwem wielowyznaniowym

– Akt konfederacji warszawskiej

– reformacja
w Polsce

– poprawnie posługuje się terminem: tolerancja

– podaje i zaznacza na osi czasu datę podpisania konfederacji warszawskiej (1573 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia

– wskazuje wielowyznaniowość
I Rzeczypospolitej

– zauważa potrzebę poszanowania odmienności religijnej i kulturowej

– wymienia wyznania zamieszkujące Rzeczpospolitą Obojga Narodów

– wskazuje cel podpisania konfederacji warszawskiej

– wyjaśnia, co oznacza, że Polska była nazywana „państwem bez stosów”

– poprawnie posługuje się terminami: katolicyzm, judaizm, luteranizm, prawosławie, innowierca

– przedstawia postanowienia konfederacji warszawskiej

– charakteryzuje strukturę wyznaniową
I Rzeczypospolitej

– nazywa świątynie różnych wyznań

– wskazuje na mapie Raków i Pińczów jako ważne ośrodki reformacji w Polsce

– nazywa i wskazuje na mapie ziemie zamieszkałe przez przedstawicieli poszczególnych wyznań

– omawia wkład innych wyznań w rozwój szkolnictwa I Rzeczypospolitej

– wyjaśnia, kim byli arianie i przedstawia zasady ich religii

– tłumaczy przyczyny niechęci szlachty polskiej wobec arian

– wyjaśnia związek między narodowością a wyznawaną religią wśród mieszkańców
I Rzeczypospolitej

7. Pierwsza wolna elekcja

– przyczyny elekcyjności tronu polskiego

– przebieg pierwszej wolnej elekcji

– Artykuły henrykowskie
i pacta conventa

– następstwa wolnych elekcji

– poprawnie posługuje się terminem: elekcja, wolna elekcja, bezkrólewie

– podaje i zaznacza na osi czasu datę pierwszej wolnej elekcji

– wskazuje Henryka Walezego jako pierwszego króla elekcyjnego

– krótko opisuje, dlaczego polskich władców zaczęto wybierać drogą wolnej elekcji

– opisuje przebieg pierwszego bezkrólewia i wyjaśnia, kim był interrex

– poprawnie posługuje się terminami: Artykuły henrykowskie, pacta conventa        

– przedstawia zasady wyboru monarchy

– na podstawie obrazu Canaletta opisuje miejsce i przebieg wolnej elekcji

– wyjaśnia skutki wolnych elekcji     

– wymienia warunki, które musieli spełnić królowie elekcyjni

– wyjaśnia wpływ Artykułów henrykowskich i pacta conventa na pozycję monarchy w Rzeczypospolitej

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II

ROZDZIAŁ III: W OBRONIE GRANIC RZECZYPOSPOLITEJ

1. Wojny
z Rosją

– wojny Stefana Batorego o Inflanty

– dymitriada
i polska interwencja
w Rosji

– pokój
w Polanowie

– poprawnie posługuje się terminem: hetman           

– podaje i zaznacza na osi czasu datę bitwy pod Kłuszynem (1610 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia

– wymienia Stefana Batorego jako kolejnego po Henryku Walezym władcę Polski

– przywołuje Stanisława Żółkiewskiego jako dowódcę bitwy pod Kłuszynem

– wskazuje na mapie Inflanty i Carstwo Rosyjskie

– wskazuje na mapie Moskwę
i Kłuszyn

– opisuje, w jakim celu została utworzona piechota wybraniecka

– przedstawia, jak zakończyły się wojny o Inflanty prowadzone przez Stefana Batorego

– opowiada o znaczeniu bitwy pod Kłuszynem

– poprawnie posługuje się terminami: piechota wybraniecka, dymitriada, Kreml, bojar

– podaje datę podpisania pokoju
w Polanowie (1634 r.)

– przedstawia przyczyny najazdu Iwana Groźnego na Inflanty

– opisuje następstwa dymitriady

– wskazuje na mapie tereny przyłączone przez Polskę w wyniku interwencji w Rosji (po pokoju w Polanowie i Jamie Zapolskim)           

– opisuje przyczyny poparcia Dymitra Samozwańca przez magnatów
i duchowieństwo

– wskazuje przyczyny obalenia Dymitra Samozwańca

– wyjaśnia cel polskiej interwencji w Rosji

– ocenia politykę Zygmunta III wobec Rosji

– przedstawia postanowienia pokoju
w Polanowie

2. Początek wojen ze Szwecją

– Wazowie na tronie Polski

– przyczyny wojen ze Szwecją

– wojna o Inflanty

– walka o ujście Wisły

– skutki wojen polsko-szwedzkich w
I poł. XVII w.

– Warszawa stolicą Polski

– podaje datę bitwy pod Kircholmem (1605 r.) i nazwisko dowódcy polskich wojsk (Jan Karol Chodkiewicz)

– wskazuje na mapie Szwecję, Inflanty, Wisłę, Kircholm i Pomorze Gdańskie

– wymienia elementy uzbrojenia husarza i pokazuje je na ilustracji

– wymienia stolice Polski (Gniezno, Kraków, Warszawa)

– wyjaśnia, dlaczego przeniesiono stolicę z Krakowa do Warszawy

– poprawnie posługuje się terminem: cło

– charakteryzuje przyczyny wojen polsko-szwedzkich w XVII w.

– podaje datę bitwy pod Oliwą (1627 r.)
i wyjaśnia znaczenie tego starcia       

– wyjaśnia, dlaczego Zygmunt III Waza utracił tron Szwecji

– omawia przebieg wojny o Inflanty

– wskazuje na mapie Oliwę

– przedstawia przyczyny zablokowania ujścia Wisły przez Szwedów

– tłumaczy, dlaczego Polska często nie wykorzystywała swoich sukcesów militarnych     

– przedstawia postanowienia i podaje daty podpisania rozejmu w Starym Targu (1629 r.) i Sztumskiej Wsi (1635 r.)

3. Powstanie Chmielnickiego

– sytuacja Kozaków zaporoskich

– powstanie Kozaków
na Ukrainie

– ugoda w Perejasławiu

– poprawnie posługuje się terminem: Zaporoże

– podaje i zaznacza na osi czasu datę wybuchu powstania kozackiego
(1648 r.)

– wskazuje Bohdana Chmielnickiego jako przywódcę powstania Kozaków
na Ukrainie

– wskazuje na mapie Ukrainę, Zaporoże i Dzikie Pola

– wyjaśnia, kim byli Kozacy

– wymienia elementy uzbrojenia Kozaków i pokazuje je na ilustracji

– rozpoznaje na ilustracji Kozaka wśród przedstawicieli innych grup społecznych

– wyjaśnia, kim byli Kozacy rejestrowi

– przedstawia zajęcia i sytuację Kozaków

– wskazuje na mapie najważniejsze bitwy powstania (Żółte Wody, Korsuń, Beresteczko)

– uzasadnia tezę, że powstanie Chmielnickiego było wojną domową

– przedstawia przyczyny wybuchu powstania na Ukrainie

– omawia główne etapy powstania

– wyjaśnia, dlaczego powstanie Chmielnickiego przerodziło się w wojnę polsko-rosyjską

– wskazuje na mapie Perejasław

– podaje i zaznacza na osi czasu datę ugody w Perejasławiu (1654 r.)         

– przedstawia skutki powstania Chmielnickiego

– wskazuje rozejm w Andruszowie jako moment zakończenia powstania i wojny polsko-rosyjskiej (1667 r.)

– ocenia politykę szlachty wobec Kozaków

4. Potop szwedzki

– przyczyny wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją

– najazd Szwedów na Polskę w latach 1655– 1660

– postawa społeczeństwa polskiego wobec najeźdźcy

– skutki potopu

– poprawnie posługuje się terminem: potop szwedzki

– podaje i zaznacza na osi czasu daty potopu szwedzkiego (1655–1660 r.) oraz pokoju w Oliwie (1660 r.)

– wskazuje Stefana Czarnieckiego jako bohatera walk ze Szwedami

– charakteryzuje postaci Stefana Czarnieckiego i Augustyna Kordeckiego

– wskazuje na mapie Częstochowę
i Inflanty

– wymienia obronę Jasnej Góry jako przełomowy moment potopu szwedzkiego

– wyjaśnia, dlaczego najazd Szwedów nazwano potopem

– przedstawia na ilustracji uzbrojenie piechoty szwedzkiej   

– uzasadnia znaczenie bohaterskiej obrony Częstochowy dla prowadzenia dalszej walki z najeźdźcą

– charakteryzuje postępowanie Szwedów wobec ludności polskiej

– poprawnie posługuje się terminem: wojna podjazdowa

– wskazuje na mapie Lwów i Prusy Książęce

– wyjaśnia przyczyny prowadzenia wojny podjazdowej przez Polskę

– przedstawia zobowiązania Jana Kazimierza złożone podczas ślubów lwowskich

– wymienia przyczyny wojen polsko-szwedzkich

– wyjaśnia przyczyny początkowych niepowodzeń Rzeczypospolitej w czasie potopu szwedzkiego

– wymienia postanowienia pokoju
w Oliwie

– przedstawia skutki potopu szwedzkiego

– wskazuje zagrożenie płynące dla Rzeczypospolitej z powodu utraty lenna pruskiego

5. Wojny z Turcją

– imperium osmańskie

– przyczyny wojen Rzeczypospolitej z Turcją
w XVII w.

– wojna o Mołdawię

– najazd Turków na Polskę w II poł. XVIII w. i jego skutki

– odsiecz wiedeńska Jana III Sobieskiego

– poprawnie posługuje się terminami: sułtan, husarz, janczar, islam, wezyr

– podaje i zaznacza na osi czasu daty bitwy pod Chocimiem (1673 r.) oraz odsieczy wiedeńskiej (1683 r.)

– charakteryzuje postaci Jana III Sobieskiego i Kara Mustafy

– podaje przyczyny wyprawy Jana III Sobieskiego pod Wiedeń

– wskazuje na mapie Wiedeń, Podole, Chocim i Kamieniec Podolski

– wymienia skutki wojen z Turcją

– poprawnie posługuje się terminami: haracz, ekspansja

– podaje i zaznacza na osi czasu daty najazdu tureckiego i oblężenia Kamieńca Podolskiego (1672 r.)

– wymienia hetmanów Stanisława Żółkiewskiego i Jana Karola Chodkiewicza oraz bitwy z Turcją, w których dowodzili (Cecora 1620 r., obrona Chocimia 1621 r.)

– wskazuje na mapie tereny, na których toczyła się wojna (Podole) oraz miejsca najważniejszych wydarzeń (Cecora Kamieniec Podolski, Chocim)

– omawia przyczyny wojen polsko-tureckich w XVII w.

– wymienia przyczyny początkowych niepowodzeń wojsk polskich w walce
z Turkami w II poł. XVII w.  

– przedstawia walkę Rzeczypospolitej
o Mołdawię

– opisuje postanowienia traktatu
w Buczaczu

– przedstawia następstwa wojen polsko-tureckich w XVII w.

6. Kryzys Rzeczypospolitej

– skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą
w XVII w.

– sytuacja polityczno-gospodarcza kraju na przełomie XVII i XVIII w.

– charakteryzuje XVII wiek jako czas wielu konfliktów wojennych prowadzonych przez Rzeczpospolitą

– wskazuje na mapie państwa,
z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII w.

– wymienia skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolitą w XVII w.,
w tym m.in. wyniszczenie kraju i straty terytorialne

– poprawnie posługuje się terminem: liberum veto

– wskazuje postać Władysława Sicińskiego, który w 1652 r. doprowadził do pierwszego w historii zerwania sejmu

 – wskazuje na mapie tereny utracone przez Rzeczpospolitą (Inflanty, Podole, Prusy Książęce, część Ukrainy)

– wymienia przyczyny uzależnienia Polski od obcych państw       

– charakteryzuje funkcjonowanie aparatu władzy na przełomie XVII i XVIII w., zwracając uwagę na słabość władzy królewskiej, zrywanie sejmów i wzrost znaczenia magnaterii

– wskazuje objawy kryzysu państwa

– podaje przyczyny i objawy kryzysu gospodarczego           

– przedstawia przyczyny rokoszu Lubomirskiego

– wyjaśnia, dlaczego w Rzeczypospolitej coraz większą rolę zaczynali odgrywać magnaci

7. Barok i sarmatyzm

– barok – epoka kontrastów

– cechy charakterystyczne stylu barokowego

– architektura i sztuka barokowa

– Sarmaci i ich obyczaje

– poprawnie posługuje się terminem: barok

– zaznacza na osi czasu epokę baroku

– opowiada o sposobach spędzania czasu wolnego przez szlachtę na przełomie XVII i XVIII w.

– wskazuje pozytywne i negatywne cechy szlachty polskiej tego okresu

– wymienia najwybitniejsze dzieła sztuki barokowej w Polsce i Europie (np. Wersal, pałac w Wilanowie)

– wymienia dwie lub trzy cechy charakterystyczne dla architektury barokowej

– z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane
w stylu barokowym

– wyjaśnia, czym były kalwarie

– poprawnie posługuje się terminami: putto, ornament

– wyjaśnia pochodzenie terminu sarmatyzm

– wyjaśnia znaczenie określenia złota wolność szlachecka

– wyjaśnia genezę epoki baroku

– charakteryzuje malarstwo i rzeźbę epoki baroku

– charakteryzuje ideologię sarmatyzmu

– opisuje strój sarmacki na podstawie ilustracji         

– wskazuje wpływ rosnącej pobożności
na architekturę i sztukę epoki

– wskazuje następstwa bezkrytycznego stosunku szlachty do ustroju państwa

– wyjaśnia, na czym polega związek kultury barokowej z ruchem kontrreformacyjnym

– charakteryzuje barok jako epokę kontrastów

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III

Rozdział IV. OD ABSOLUTYZMU DO REPUBLIKI

1. Monarchia absolutna we Francji

– Edykt nantejski i jego skutki

– umacnianie władzy monarchy we Francji

– rządy absolutne Ludwika XIV

– Francja potęgą militarną i gospodarczą

– poprawnie posługuje się terminem: monarchia absolutna

– wskazuje czas panowania Ludwika XIV (XVII w.)

– przywołuje postać Ludwika XIV jako władcy absolutnego

– wskazuje na mapie Francję

– krótko opisuje zakres władzy króla
w monarchii absolutnej

– wymienia uprawnienia monarchy absolutnego

– wyjaśnia, dlaczego Ludwika XIV określano mianem Króla Słońce

– opisuje życie w Wersalu w czasach Ludwika XIV

– poprawnie posługuje się terminami: manufaktura, cło, import, eksport, hugenoci

– wyjaśnia, dlaczego Francja była europejską potęgą

- przedstawia, w jaki sposób doszło do

wzmocnienia władzy królewskiej we Francji

– opisuje, jak zakończyły się wojny religijne we Francji (przywołuje Edykt nantejski)

– omawia politykę gospodarczą ministra Colberta

– przedstawia działania kardynała Richelieu zmierzające do wzmocnienia pozycji monarchy        

– wskazuje pozytywne i negatywne strony panowania Ludwika XIV

– opowiada o twórczości Moliera

2. Monarchia parlamentarna w Anglii

– absolutyzm angielski

– konflikt Karola I z parlamentem

– dyktatura Olivera Cromwella

– ukształtowanie się monarchii parlamentarnej

– wskazuje na mapie Anglię i Londyn

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminem: parlament

– poprawnie posługuje się terminem: monarchia parlamentarna

– wymienia i krótko charakteryzuje postaci Karola I Stuarta, Olivera Cromwella i Wilhelma Orańskiego

– wskazuje organy władzy w monarchii parlamentarnej      

– wskazuje Anglię jako kraj o ustroju monarchii parlamentarnej

– przedstawia zakres władzy dyktatora

– poprawnie posługuje się terminami: purytanie, nowa szlachta, rojaliści

– przedstawia postać Olivera Cromwella
i jego dokonania

– wskazuje 1689 r. jako czas ukształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii

– wyjaśnia przyczyny konfliktu Karola I
z parlamentem

– przedstawia Deklarację praw narodu angielskiego

– charakteryzuje ustrój monarchii parlamentarnej

– wymienia główne etapy kształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii

– porównuje ustrój monarchii parlamentarnej i monarchii absolutnej

3. Oświecenie w Europie

– ideologia oświecenia

– wybitni myśliciele doby oświecenia

– trójpodział władzy według Monteskiusza

– najważniejsze dokonania naukowe oświecenia

– architektura oświeceniowa

– poprawnie posługuje się terminami: oświecenie, klasycyzm

– zaznacza na osi czasu epokę oświecenia

– wymienia najważniejsze dokonania naukowe i techniczne epoki oświecenia

(np. termometr lekarski, maszyna parowa)

– charakteryzuje styl klasycystyczny

– z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane
w stylu klasycystycznym

– wymienia przykłady budowli klasycystycznych w Polsce i Europie

– tłumaczy, dlaczego nowa epoka
w kulturze europejskiej została nazwana oświeceniem

– poprawnie posługuje się terminem: ateizm

– przedstawia postać Monteskiusza
i wyjaśnia, na czym polegała opracowana przez niego koncepcja trójpodziału władzy

– przedstawia postaci Woltera i Jana Jakuba Rousseau

– charakteryzuje ideologię oświecenia

– omawia koncepcję umowy społecznej zaproponowaną przez Jana Jakuba Rousseau

– przedstawia zasługi Denisa Diderota dla powstania Wielkiej encyklopedii francuskiej

– wyjaśnia przyczyny krytyki absolutyzmu i Kościoła przez filozofów doby oświecenia

– wskazuje wpływ dokonań naukowych
i technicznych na zmiany w życiu ludzi

4. Nowe potęgi europejskie

– absolutyzm oświecony

– narodziny potęgi Prus

– monarchia austriackich Habsburgów

– Cesarstwo Rosyjskie
w XVIII w.

– poprawnie posługuje się terminami: absolutyzm, absolutyzm oświecony

– wymienia Marię Teresę, Józefa II, Piotra I i Fryderyka Wielkiego jako władców Austrii, Rosji i Prus

– wskazuje na mapie Rosję, Austrię
i Prusy w XVIII w.

– wskazuje na mapie Petersburg jako nową stolicę Rosji

– wskazuje Rosję, Austrię i Prusy jako potęgi europejskie XVIII stulecia

– podaje przykłady reform
w monarchiach absolutyzmu oświeconego

– wskazuje wpływ ideologii oświecenia na reformy w krajach absolutyzmu oświeconego

– podaje daty powstania Królestwa Pruskiego (1701 r.) i Cesarstwa Rosyjskiego (1721 r.)

– wymienia reformy przeprowadzone
w Rosji, Austrii i Prusach

– wyjaśnia, dlaczego monarchowie absolutyzmu oświeconego nazywali siebie „sługami ludu”

– wyjaśnia związki między pojawieniem się nowych potęg w Europie Środkowej
a sytuacją w Rzeczypospolitej           

– charakteryzuje reformy przeprowadzone w Rosji, Austrii i Prusach

– wyjaśnia wpływ reform na wzrost znaczenia tych państw

– opisuje skutki uzyskania przez Rosję dostępu do Bałtyku      

– porównuje monarchię absolutną
z monarchią absolutyzmu oświeconego

5. Stany Zjednoczone Ameryki

– kolonie brytyjskie
w Ameryce Północnej

– konflikt kolonistów z rządem brytyjskim

– wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych

– ustrój polityczny USA

– poprawnie posługuje się terminami: kolonia, konstytucja

– określa czas powstania Stanów Zjednoczonych

– podaje i zaznacza na osi czasu datę uchwalenia konstytucji USA – pierwszej takiej ustawy na świecie (1787 r.)

– przywołuje postać Jerzego Waszyngtona jako pierwszego prezydenta USA         

– wymienia Tadeusza Kościuszkę i Kazimierza Pułaskiego jako polskich bohaterów walki o niepodległość USA

– wskazuje na mapie Stany Zjednoczone oraz kolonie brytyjskie w Ameryce Północnej

– wymienia strony konfliktu w wojnie o niepodległość Stanów

– wyjaśnia, dlaczego Amerykanie mówią w języku angielskim

– porównuje pierwszą flagę USA z flagą współczesną, wskazując zauważone podobieństwa i różnice

– poprawnie posługuje się terminami: bojkot, Kongres, Izba Reprezentantów,

– podaje i zaznacza na osi czasu datę powstania Stanów Zjednoczonych
(4 lipca 1776 r.)

– omawia zasługi Jerzego Waszyngtona dla powstania USA

– wskazuje na mapie Boston, Filadelfię
i Yorktown

– opisuje wydarzenie zwane bostońskim piciem herbaty

– przedstawia przyczyny wybuchu wojny między kolonistami a rządem brytyjskim

– charakteryzuje znaczenie Deklaracji niepodległości

– przedstawia najważniejsze etapy walki
o niepodległość USA

– przedstawia udział Polaków w walce
o niepodległość USA 

– wymienia miejsca związane z udziałem Polaków w wojnie o niepodległość USA

– opisuje idee oświeceniowe zapisane w konstytucji USA

– charakteryzuje ustrój polityczny USA

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV

ROZDZIAŁ V: UPADEK RZECZYPOSPOLITEJ

1. Rzeczpospolita pod rządami Wettinów

– unia personalna z Saksonią

– początek ingerencji Rosji
w sprawy Polski

– podwójna elekcja w 1733 r.

– rządy Augusta III

– projekty reform Rzeczypospolitej

– poprawnie posługuje się terminami: unia personalna, anarchia

– wymienia Augusta II Mocnego
i Augusta III Sasa jako monarchów sprawujących władzę w Polsce na początku XVIII w.

– przedstawia Stanisława Konarskiego jako reformatora Rzeczypospolitej
i krótko opisuje propozycje jego reform – wskazuje na mapie Saksonię

– opisuje konsekwencje wyboru dwóch władców jednocześnie           

– wymienia przyczyny anarchii
w Polsce

– poprawnie posługuje się terminami: konfederacja, liberum veto, wolna elekcja, przywileje, złota wolność szlachecka

– podaje i zaznacza na osi czasu datę obrad sejmu niemego (1717 r.)

– przedstawia postać Stanisława Leszczyńskiego

– charakteryzuje okres rządów Augusta II Mocnego

– opisuje pozytywne i negatywne skutki rządów Augusta III

– wyjaśnia sens powiedzeń: Od Sasa do Lasa i Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa

– charakteryzuje projekty reform w I poł. XVIII w.  

– przedstawia genezę i postanowienia sejmu niemego

– wyjaśnia przyczynę ingerencji Rosji
w sprawy Polski

– wskazuje reformy niezbędne dla wzmocnienia Rzeczypospolitej

2. Pierwszy rozbiór Polski

– Stanisław August Poniatowski królem Polski

– pierwsze reformy nowego władcy

– konfederacja barska

– I rozbiór Polski

– poprawnie posługuje się terminami: rozbiory Polski, ambasador, emigracja

– podaje i zaznacza na osi czasu datę pierwszego rozbioru Polski (1772 r.)

– przywołuje i charakteryzuje postać Stanisława Augusta Poniatowskiego jako ostatniego króla Polski   

– wymienia państwa, które dokonały pierwszego rozbioru Polski i wskazuje je na mapie

– wskazuje na mapie ziemie utracone przez Polskę podczas pierwszego rozbioru

– przedstawia przyczyny pierwszego rozbioru Polski

– ocenia postawę Tadeusza Rejtana

– poprawnie posługuje się terminem: prawa kardynalne

– podaje datę zawiązania konfederacji barskiej (1768 r.)

– opisuje okoliczności wyboru Stanisława Augusta na króla Polski

– wymienia reformy Stanisława Augusta
w celu naprawy oświaty i gospodarki
w II poł. XVIII w.

– przedstawia przyczyny zawiązania konfederacji barskiej

– przedstawia cel walki konfederatów barskich

– wskazuje następstwa konfederacji barskiej

– porównuje postawy rodaków wobec rozbioru państwa na podstawie analizy obrazu Jana Matejki Rejtan - Upadek Polski

– opowiada o przebiegu i decyzjach sejmu rozbiorowego

3. Kultura polskiego oświecenia

– literatura okresu oświecenia

– Teatr Narodowy i jego zadania

– mecenat Stanisława Augusta Poniatowskiego

– architektura
i sztuka klasycystyczna
w Polsce

– reforma szkolnictwa
w Polsce

– poprawnie posługuje się terminami: szkoła parafialna, obiady czwartkowe

– wskazuje Stanisława Augusta jako oświeceniowego mecenasa sztuki

– podaje przykład zasług ostatniego króla dla rozwoju kultury polskiej

– podaje przykłady przedmiotów nauczanych w szkołach parafialnych

– przedstawia przyczyny powołania Komisji Edukacji Narodowej

– wskazuje cel wychowania i edukacji młodzieży w XVIII w.

– wymienia pisarzy politycznych II poł. XVIII w. (Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic) oraz ich propozycje reform

– przedstawia zasługi Stanisława Augusta dla rozwoju kultury i sztuki oświecenia

– charakteryzuje twórczość Ignacego Krasickiego, Juliana Ursyna Niemcewicza i Wojciecha Bogusławskiego

– wymienia malarzy tworzących w Polsce Canaletto, Marcello Bacciarelli oraz wyjaśnia, dlaczego obrazy Canaletta są ważnym źródłem wiedzy historycznej

– charakteryzuje architekturę i sztukę klasycystyczną

– podaje przykłady budowli klasycystycznych

– przedstawia zadania Teatru Narodowego i czasopisma „Monitor”

– omawia zmiany wprowadzone w polskim szkolnictwie przez KEN                   

– podaje przykłady budowli klasycystycznych w swoim regionie

4. Sejm Wielki i Konstytucja 3 Maja

– reformy Sejmu Wielkiego

– Konstytucja
3 Maja

– wojna polsko-rosyjska w 1792 r.

– drugi rozbiór Polski

– poprawnie posługuje się terminem: konstytucja

– podaje i zaznacza na osi czasu daty: uchwalenia Konstytucji 3 maja
(1791 r.), obrad Sejmu Wielkiego (1788–1792 r.) i drugiego rozbioru (1793 r.)

– wskazuje na mapie ziemie utracone przez Polskę podczas drugiego rozbioru

– wymienia państwa, które dokonały drugiego rozbioru Polski

– wymienia najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego

– wymienia najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja (zniesienie liberum veto i wolnej elekcji)

– na obrazie Jana Matejki Konstytucja 3 maja 1791 roku wskazuje współtwórców konstytucji: Stanisława Augusta Poniatowskiego i Stanisława Małachowskiego  

– charakteryzuje postać Stanisława Małachowskiego

– opisuje sytuację w Polsce po pierwszym rozbiorze

– podaje cel obrad Sejmu Wielkiego

– przedstawia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i podaje jej datę (1792 r.)

– wskazuje na mapie Targowicę, Dubienkę i Zieleńce

– opisuje najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego

– charakteryzuje ustrój polityczny wprowadzony przez Konstytucję 3 maja

– charakteryzuje zmiany wprowadzone przez Konstytucję 3 maja i wskazuje ich skutki

– przedstawia genezę ustanowienia Orderu Virtuti Militari

– opisuje przebieg wojny polsko-rosyjskiej (1792 r.),

– przedstawia postanowienia sejmu
w Grodnie      

5. Powstanie kościuszkowskie i trzeci rozbiór Polski

– wybuch powstania kościuszkowskiego

– Uniwersał połaniecki

– przebieg powstania

– trzeci rozbiór Polski

– poprawnie posługuje się terminami: naczelnik, kosynierzy, zaborcy, insurekcja

– podaje i zaznacza na osi czasu daty insurekcji kościuszkowskiej (1794 r.) oraz trzeciego rozbioru Polski (1795 r.)

– charakteryzuje postać Tadeusza Kościuszki

– wskazuje Tadeusza Kościuszkę jako naczelnika powstania

– wskazuje na mapie Kraków i tereny utracone przez Polskę podczas trzeciego rozbioru

– wymienia państwa, które dokonały trzeciego rozbioru Polski       

– wymienia przyczyny wybuchu i upadku powstania kościuszkowskiego

– poprawnie posługuje się terminem: uniwersał

– charakteryzuje postać Wojciecha Bartosa

– wskazuje na mapie Racławice, Połaniec oraz Maciejowice

– opisuje przebieg powstania kościuszkowskiego i podaje jego najważniejsze wydarzenia w kolejności chronologicznej

– opowiada o bitwach pod Racławicami
i Maciejowicami oraz przedstawia jej znaczenie

– wyjaśnia, dlaczego Kościuszko zdecydował się wydać Uniwersał połaniecki

– przedstawia zapisy Uniwersału połanieckiego

– wskazuje następstwa upadku powstania kościuszkowskiego           

– wymienia najważniejsze przyczyny upadku Rzeczypospolitej w XVIII w.

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V

ROZDZIAŁ VI: REWOLUCJA FRANCUSKA I OKRES NAPOLEOŃSKI

1. Rewolucja francuska

– sytuacja we Francji przed wybuchem rewolucji burżuazyjnej

– stany społeczne we Francji

– wybuch rewolucji francuskiej

– uchwalenie Deklaracji praw człowieka
i obywatela

– Francja monarchią konstytucyjną

– poprawnie posługuje się terminami: konstytucja, rewolucja, Bastylia, burżuazja, Stany Generalne

– podaje i zaznacza na osi czasu datę wybuchu rewolucji we Francji
(14 lipca 1789 r.)

– charakteryzuje postać Ludwika XVI

– wskazuje na mapie Francję i Paryż

– wymienia i charakteryzuje stany społeczne we Francji

– podaje wydarzenie, które rozpoczęło rewolucję francuską

– wyjaśnia, dlaczego Francuzi obchodzą swoje święto narodowe 14 lipca   

– poprawnie posługuje się terminem: monarchia konstytucyjna

– podaje datę uchwalenia konstytucji francuskiej (1791 r.)

– opisuje położenie stanów społecznych
we Francji

– przedstawia sytuację we Francji przed wybuchem rewolucji

– przedstawia przyczyny wybuchu rewolucji burżuazyjnej

– przedstawia okoliczności i cel powstania Zgromadzenia Narodowego

– wyjaśnia zadania Konstytuanty

– opisuje decyzje Konstytuanty podjęte
po wybuchu rewolucji i wskazuje ich przyczyny

– charakteryzuje ustrój Francji po wprowadzeniu konstytucji

– przedstawia najważniejsze zapisy
i wyjaśnia ponadczasowe znaczenie Deklaracji praw człowieka i obywatela       

2. Republika Francuska

– Francja republiką

– terror jakobinów

– upadek rządów jakobinów

– poprawnie posługuje się terminami: gilotyna, terror, republika

– charakteryzuje postać Maksymiliana Robespierre’a

– wskazuje na mapie państwa,
z którymi walczyła rewolucyjna Francja

– przedstawia okoliczności stracenia Ludwika XVI

– przedstawia przyczyny obalenia władzy Ludwika XVI

– poprawnie posługuje się terminami: jakobini, dyrektoriat, radykalizm

– wyjaśnia, dlaczego jakobini przejęli rządy we Francji

– opisuje rządy jakobinów

– wyjaśnia, dlaczego rządy jakobinów nazwano Wielkim Terrorem

– przedstawia, w jaki sposób jakobinów odsunięto od władzy

– wyjaśnia przyczyny upadku rządów jakobinów      

– przedstawia skutki rządów jakobinów

– wyjaśnia na przykładzie postaci Maksymiliana Robespierre’a sens powiedzenia: Rewolucja pożera własne dzieci

– charakteryzuje rządy dyrektoriatu

– ocenia terror jako narzędzie walki politycznej

3. Epoka Napoleona Bonapartego

– obalenie rządów dyrektoriatu

– Napoleon Bonaparte cesarzem Francuzów

– Kodeks Napoleona

– Napoleon u szczytu potęgi

– poprawnie posługuje się terminem: zamach stanu

– określa I poł. XIX w. jako epokę napoleońską

– podaje datę decydującej bitwy pod Austerlitz (1805 r.) i wskazuje tę miejscowość na mapie

– charakteryzuje krótko postać Napoleona Bonapartego jako cesarza Francuzów i wybitnego dowódcę

– przedstawia okoliczności przejęcia władzy przez Napoleona

– wskazuje na mapie państwa,
z którymi toczyła wojny napoleońska Francja

– wskazuje na mapie tereny zależne
od Francji

– przedstawia na infografice uzbrojenie żołnierzy epoki napoleońskiej

– poprawnie posługuje się terminem: blokada kontynentalna

– podaje daty: koronacji cesarskiej Napoleona (1804 r.), pokoju w Tylży
(1807 r.), uchwalenie Kodeksu Napoleona (1804 r.)

– przedstawia położenie Francji w Europie podczas rządów dyrektoriatu

– wyjaśnia przyczyny niezadowolenia społecznego podczas rządów dyrektoriatu

– wymienia reformy wprowadzone przez Napoleona

– charakteryzuje Kodeks Napoleona

– wyjaśnia, dlaczego Napoleon koronował się na cesarza Francuzów

– przedstawia etapy kariery Napoleona

– opisuje okoliczności powstania i charakter Związku Reńskiego

– wyjaśnia przyczyny wprowadzenia blokady kontynentalnej przeciw Anglii

– Przedstawia postanowienia pokoju
w Tylży          

4. Upadek Napoleona

– wyprawa na Rosję

– odwrót Wielkiej Armii

– bitwa pod Lipskiem i

klęska cesarza

– poprawnie posługuje się terminem: Wielka Armia

– wskazuje na mapie Rosję i Moskwę

– wskazuje na mapie państwa koalicji antyfrancuskiej, Elbę i Lipsk

– przedstawia przyczyny wyprawy Napoleona na Rosję

– opisuje, jak zakończyła się wyprawa Napoleona na Rosję

– opisuje, w jakich warunkach atmosferycznych wycofywała się Wielka Armia

– wyjaśnia, dlaczego bitwa pod Lipskiem została nazwana „bitwą narodów”

– poprawnie posługuje się terminami: taktyka spalonej ziemi, wojna podjazdowa, abdykacja

– podaje daty: bitwy pod Borodino (1812 r.), bitwy pod Lipskiem (1813 r.)

– wskazuje na mapie Borodino

– przedstawia strategię obronną Rosji

– omawia przebieg kampanii rosyjskiej Napoleona

– omawia, jak przebiegał odwrót Wielkiej Armii           

– opisuje skutki wyprawy Napoleona na Rosję

– przedstawia skutki klęski Napoleona pod Lipskiem 

– przedstawia przyczyny klęski Napoleona

5. Legiony Polskie we Włoszech

– Polacy
po utracie niepodległości

– utworzenie Legionów Polskich we Włoszech

– organizacja
i zasady życia legionowego

– udział legionistów
w wojnach napoleońskich

– poprawnie posługuje się terminami: legiony, emigracja

– podaje i zaznacza na osi czasu datę utworzenia Legionów Polskich we Włoszech (1797 r.)

– wyjaśnia, kim byli Jan Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki

– wskazuje na mapie Włochy, Francję
i San Domingo

– wymienia państwa zaborcze

– podaje nazwę hymnu Polski
i wskazuje jego związek z Legionami Polskimi we Włoszech

– przedstawia cel utworzenia Legionów Polskich i opisuje walki z ich udziałem

– wyjaśnia, dlaczego Polacy wiązali nadzieję na niepodległość z Napoleonem

– opisuje położenie ludności polskiej po utracie niepodległości

– opisuje udział legionistów w wojnach napoleońskich

– przedstawia powody wysłania legionistów na San Domingo

– charakteryzuje zasady obowiązujące w Legionach Polskich

– wyjaśnia, dlaczego Legiony były szkołą patriotyzmu i demokracji

– wskazuje, w jaki sposób i skąd rekrutowano żołnierzy do polskich oddziałów wojskowych

6. Księstwo Warszawskie

– utworzenie Księstwa Warszawskiego

– konstytucja Księstwa Warszawskiego

– Polacy pod rozkazami Napoleona

– upadek Księstwa Warszawskiego

– podaje i zaznacza na osi czasu daty utworzenia (1807 r.) i likwidacji Księstwa Warszawskiego (1815 r.)

– wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie i Tylżę

– przedstawia okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego,

– podaje przyczyny likwidacji Księstwa Warszawskiego       

– podaje datę bitwy pod Raszynem

(1809 r.)

– charakteryzuje postać księcia Józefa Poniatowskiego

– wskazuje na mapie Raszyn i Somosierrę

– przedstawia okoliczności powiększenia terytorium Księstwa Warszawskiego

– omawia zapisy konstytucji Księstwa Warszawskiego

– wskazuje na związek między zapisami konstytucji Księstwa Warszawskiego a ideami rewolucji francuskiej

– wymienia bitwy stoczone przez napoleońską Francję z udziałem Polaków

– opowiada o szarży polskich szwoleżerów pod Somosierrą i wskazuje jej znaczenie dla toczonych walk   

– wyjaśnia znaczenie mitu napoleońskiego dla podtrzymania pamięci o Legionach

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VI